چرا بازار دارویی ایران صدمه پذیر است؟
به گزارش دکتر میوه، «اگر طرح دارویاری شکست بخورد، من شکستش ندادم، بلکه سازمان هایی که باید کمک کنند و نکردند آنرا شکست دادند»؛ هشداری که به تازگی وزیر بهداشت به دنبال بروز برخی مشکلات دارویی در کشور، مطرح و تاکید کرده که «دارویاری» به کمک همگانی نیاز دارد...
به گزارش دکتر میوه به نقل از ایسنا، کمبود سرم و آنتی بیوتیک؛ موضوعی که بار دیگر چالش های بازار دارویی کشور را عیان کرد و هرچند که این مشکل به قول وزارت بهداشتی ها فعلاً مرتفع شده، اما سوال آن است که چرا بازار دارو با وجود اجرای طرح دارویاری و رفع مشکلات ارزی، همچنان صدمه پذیر بوده و گاهی در تأمین دارو گرفتار چالش می شود؟.
مشکل کمبودهای دارویی بخصوص در مورد آنتی بیوتیک های کودکان و همینطور سرم های تزریقی از اوایل مهرماه سالجاری عنوان شد. در عین حال با داغ شدن مبحث کمبود آنتی بیوتیک ها در کشور، باردیگر بحث چند و چون اجرای طرح دارویاری هم داغ شد؛ هرچند که مسؤلان سازمان غذا و دارو، کمبود آنتی بیوتیک های کودکان را فارغ از مباحث در ارتباط با دارویاری عنوان کردند و علت کمبود این گروه از داروها را تجویز بی رویه و مصرف بیش از حد خواندند.
چرایی کمبود آنتی بیوتیک های کودکان
به گفته مسؤلان سازمان غذا و دارو، در نیمه اول سال ۱۴۰۱ نزدیک به ۳۰ درصد بیشتر از نیمه دوم ۱۴۰۰ آنتی بیوتیک برای اطفال تأمین شد؛ در واقع تأمین آنتی بیوتیک اطفال از حدود ۱۳ میلیون عدد در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ به حدود ۱۷ میلیون عدد در نیمه اول ۱۴۰۱ رسید، اما از آنجاییکه مصرف اصطلاحا overload شد و افزوده شد و تجویز هم گاها در بعضی مواقع نادرست بود، سبب شد که این تناسب از بین برود. البته همان زمان هم سازمان غذا و دارو اعلام نمود که به دنبال فعالیت سه شیفت تولیدکنندگان داخلی و اقدامات انجام شده برای واردات، به زودی مشکل آنتی بیوتیک کودکان رفع خواهد شد.
موضوعی که البته تا حدی تحقق یافت و به قول پدرام پاک آیین- سخنگوی وزارت بهداشت صبح شنبه (هفتم آبان ماه ۱۴۰۱) محموله ای از دارو شامل ۳.۵ میلیون عدد انواع سوسپانسیون آنتی بیوتیک اطفال، آموکسی سیلین، کوآموکسی کلاو، سفکسیم، سفالکسین و آزیترومایسین از راه هند وارد کشور شد.
در همین زمینه بخوانید:
افزایش مصرف آنتی بیوتیک در کشور چرا در فصل سرما «آنتی بیوتیک» کمیاب شد؟ توزیع ۳.۵ میلیون آنتی بیوتیک وارداتی از فردا در شبکه دارویی ماموریت دارویاری برای سامان دهی بازار دارو
البته آنطور که کارشناسان حوزه سلامت می گویند، تمام ماجرا در ارتباط با بحث بیش مصرف آنتی بیوتیک ها نیست و چالش هایی در اجرای طرح دارویاری هم در کمبود آنتی بیوتیک ها موثر است. باید توجه کرد که بیشتر از سه ماه از اجرای طرح دارویاری می گذرد. طرحی که بعنوان مأموریت مهم دولت در حوزه سلامت تلقی شده و قرار شد تا اقدامی در جهت حل مشکلات بازار دارو، رفع کمبودهای دارویی و پیشگیری از تخلفات ارزی در حوزه دارویی کشور باشد.
بر این اساس طرح دارویاری از ۲۳ تیر ماه ۱۴۰۱، با بیان وزیر بهداشت شروع به کار کرد؛ طرحی که قرار شد با انتقال یارانه دارو از راه بیمه ها به مردم، پوشش بیمه ای داروها را افزایش داده، اقلام بیشتری از داروها را زیر چتر بیمه ها برده و در عین حال قیمت دارو را به سمت واقعی شدن سوق دهد، با این شرط که «پرداختی از جیب بیمار» افزایش نیابد. حالا با گذشت سه ماه از این طرح گویا اهداف اصلی دارویاری که افزایش پوشش بیمه ای داروها، پوشش بیمه ای اقلام بیشتری از داروها و ثابت ماندن پرداخت از جیب مردم در حوزه دارو بود تا این مقطع زمانی، محقق شده است.
در عین حال اجرای دارویاری اهداف دیگری را هم دنبال می کرد؛ رفع مشکلات ارزی و تک نرخی شدن ارز دارو و واقعی شدن قیمت داروها و کاهش قاچاق معکوس داروهای سوبسیددار از کشور. هم اکنون طبق گفته مسؤلان و کارشناسان حوزه سلامت، مشکلات تأمین ارز رفع شده و تأمین ارز برای تولیدکنندگان و واردکنندگان دارو راحتتر شده است.
با این حال اما، به قول برخی کارشناسان حوزه سلامت کشور، چالش هایی هم در اجرای این طرح وجود دارد، چالش هایی که تا حدی در بحث ایجاد کمبود در آنتی بیوتیک ها هم موثر بوده است، مبحثی که دکتر سید علی فاطمی- نایب رئیس انجمن داروسازان ایران، علت آنرا "عدم پیشبینی در زمینه قیمت گذاری آنتی بیوتیک ها در طرح دارویاری" دانست. وی در اینباره به ایسنا اظهار داشته بود: «در طرح دارویاری از یک فرمول استفاده کردند و نقش و تأثیر مواد اولیه ای که ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت می کردند، بر قیمت کل دارو را سنجیدند و با نسبتی همه داروها افزایش قیمت داشتند. چونکه ارز ۴۲۰۰ تومانی به ارز ۲۲ هزار تومانی تبدیل شد (تبدیل ارز دولتی به ارز نیمایی) و این اختلاف قیمت زیاد، جایی خودش را نشان داده است. حال در حوزه آنتی بیوتیک ها تفاوتی وجود دارد و آن اینست که قیمت مواد اولیه که در سایر داروها ۳۰ درصد است، برای آنتی بیوتیک ها ۶۰ تا ۷۰ درصد قیمت نهایی شان، قیمت مواد اولیه است. یعنی با تغییر ارز دولتی به ارز نیمایی، اختلاف عدد زیادی در خرید مواد اولیه شان اتفاق می افتد. از طرفی اقلام بسته بندی آنتی بیوتیک ها مانند شیشه هایی که برای شربت استفاده می نمایند، افزایش قیمت بسیار زیادی پیدا کرده است. در نتیجه افزایش قیمتی که سازمان غذا و دارو برای آنتی بیوتیک ها داده، مورد رضایت تولید کننده نبوده و همین سبب شده که تولیدشان را کاهش دهند.»
در مجموع در چنین شرایطی باوجود قرارگیری در فصل پاییز و افزایش بیماری های تنفسی، کاهش تولید این داروها رخ داد و این در حالی بود که شاید گاها مواد اولیه برای تولید هم در بعضی کارخانه ها وجود داشت. از طرفی هم افزایش تجویز و مصرف آنتی بیوتیک ها هم مزید بر علت شد و کمبود آنتی بیوتیک ها بخصوص در حوزه اطفال را تشدید کرد.
در همین راستا دکتر دارایی - رئیس وقت سازمان غذا و دارو در واکنش به این موضوعات چند هفته قبل به ایسنا اعلام نموده بود که «بحث کمبودی که در آنتی بیوتیک ها اتفاق افتاد، به مشکلاتی در مواد اولیه، قیمت گذاری و همینطور قیمت مواد جانبی مهم در شربت های آنتی بیوتیک مانند قیمت شکر، قیمت شیشه جهت بسته بندی و... بوده است که این مشکلات را رفع کردیم و تولید کافی آنتی بیوتیک ها انجام شده و ان شاءالله بزودی این داروها وارد بازار می شوند.»
در همین زمینه بخوانید:
"دارویاری"؛ طرحی برای مدیریت آشفته بازار دارو کمبود برخی آنتی بیوتیک ها در آستانه فصل سرد چالش هایی که باید رفع شوند تا تأمین دارو به خطر نیفتد
در عین حال به قول کارشناسان حوزه سلامت و همینطور داروسازان صنعت دارویی کشور، با وجود مزایای مختلف اجرای طرح دارویاری و با وجود رفع گرفتاری های ارز دولتی و تسهیل تأمین ارز برای تولید و واردات دارو در چارچوب طرح دارویاری، همچنان چالش هایی این طرح را تهدید می کند که می تواند منجر به کمبودهایی در بازار دارو شده و حتی ادامه حیات دارویاری را در معرض خطر قرار دهد؛ چالش هایی مانند افزایش میزان مالیات بر ارزش افزوده بر دارو و مواد اولیه، تأمین نقدینگی برای داروسازان و پرداخت مطالبات دارویی که میتوان از آن بعنوان پاشنه آشیل طرح دارویاری هم یاد کرد.
البته به قول مسؤلان سازمان غذا و دارو بحث مالیات بر ارزش افزوده مواد اولیه با دستور معاون اول رئیس جمهور رفع شده است. باید توجه کرد که مالیات بر ارزش افزوده در حوزه مواد اولیه دارویی به ۹ درصد ارز نیمایی افزایش پیدا کرده بود؛ موضوعی که داروسازان کشور را در تنگناهای مالی قرار داده بود، اما به قول مسؤلان سازمان غذا و دارو چندی قبل معاون اول رئیس جمهور دستور داد که تا زمان رسیدن مصوبه مجلس شورای اسلامی دراین زمینه، گمرک یک درصد ارزش افزوده ارز نیمایی را از مواد اولیه دریافت کند. همینطور مالیات بر ارزش افزوده در داروهای وارداتی که مشابه تولید داخلی دارند و همینطور در شیرخشک ها به دو درصد ارز نیمایی کاسته شده است.
در عین حال یکی دیگر از چالش های صنعت داروسازی در شرایط فعلی، بحث تأمین نقدینگی برای داروسازان است؛ به صورتی که گفته می شود بخش عمده ای از کمبود داروها به سبب نبود نقدینگی در شرکت ها و پرداختی شان در گمرک است. از طرفی پس از اجرای طرح دارویاری، قرار بود با عنایت به افزایش مابه التفاوت ارز دولتی و نیمایی، تسهیلات بانکی به تولیدکنندگان دارو تعلق گیرد که البته به اذعان تولیدکنندگان دارو هنوز چنین اتفاقی نیفتاده و صنعت داروسازی را از نظر تأمین نقدینگی در مضیقه قرار داده است.
از طرفی هم مشکل همیشگی حوزه دارویی کشور، یعنی بحث پرداخت مطالبات دارویی که میتوان از آن بعنوان پاشنه آشیل طرح دارویاری هم یاد کرد، همچنان موضوعی چالش برانگیز در حوزه داروی کشور است؛ به صورتی که به قول مسؤلان انجمن داروسازان ایران و همینطور سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران موضوعی که می تواند طرح دارویاری را تهدید کند، رفتار سازمان تأمین اجتماعی و چند بیمه دیگر است؛ چونکه با وجود این که ماه سومی است که طرح دارویاری اجرا می شود، اما سازمان بیمه گری مانند تأمین اجتماعی هنوز ریالی به داروخانه ها بابت این تغییر یارانه نپرداخته است و داروخانه ها و مراکز درمانی از این مورد گلایه مندند؛ چونکه فشار مالی بالایی بر آنها وارد می شود.
موضوعی که دکتر بهرام عین اللهی- وزیر بهداشت هم نسبت به آن واکنش نشان داد و چندی قبل در آیین نکوداشت روز ملی بیمه سلامت، اعلام نمود که «وزارت بهداشت به تنهایی نمی تواند بحث بیمه همگانی را ادامه دهد و همه شامل مجلس، سازمان برنامه و بودجه و... باید کمک کنند. شخصا به بیمه اعتقاد دارم و فکر می کنم چاره سلامت مردم در بیمه هاست. هرچه بیمه ها را قوی تر نماییم، سلامت بهتر تضمین می شود. در عین حال حتما دنبال طرح های ارتقاء بیمه ها یا شاید تجمیع بیمه ها هستیم. اکنون بیمه سلامت در پرداخت ها به روز است، اما متاسفانه بیمه تأمین اجتماعی خیلی عقب است.»
وی تصریح کرد که« اگر طرح دارویاری شکست بخورد، من شکستش ندادم، بلکه سازمان هایی که باید کمک کنند و نکردند آنرا شکست دادند. این موضوعات به کمک همگانی نیاز دارد.»
در این زمینه بخوانید:
۳ چالشی که بازار دارو را آزار می دهد وزیر بهداشت: اگر طرح دارویاری شکست بخورد، من شکستش ندادم
دکتر سید حیدری محمدی - دبیر قرارگاه اصلاح سیاست های ارزی دارو در گفتگو با ایسنا، درباره آخرین وضعیت اجرای طرح دارویاری و شرایط بازار دارو، اظهار داشت: اجرای طرح دارویاری از ۲۳ تیر ماه آغاز و در فاز اول برای داروهای تولید داخلی انجام شد و تصمیم گرفتیم که همه داروها را باهم وارد طرح نکنیم و فاز به فاز اقدام نماییم تا شرایط بازار و جامعه را ارزیابی نماییم. بر این اساس ابتدا با داروهای تولید داخلی کار را آغاز کردیم که ارزبری کمتری داشتند. در عین حال داروها و تجهیزات وارداتی بیشترین میزان ارزبری را دارند. ازاین رو در مرحله اول داروهای تولید داخلی را وارد اجرای طرح دارویاری کردیم. مرحله بعد در ارتباط با داروهای وارداتی بود که تابحال ۸۰ تا ۹۰ درصد داروهای وارداتی هم وارد طرح دارویاری شده اند. باید توجه کرد که یکسری داروهای وارداتی مشابه تولید داخلی ندارد و بیمه به صورت کامل آنرا پوشش می دهد، اما هم اکنون یکسری از داروهای وارداتی را داریم که مشابه تولید داخلی دارند و تعهد بیمه بر مبنای قیمت تولید داخلی آن هاست و در نتیجه بیمار باید مابه التفاوت بپردازد. فعلا این داروهای وارداتی را که مشابه تولید داخلی دارند، آزاد نکردیم. چونکه پرداخت از جیب مردم بالا می رود. به هر حال این داروها هم باید با تمهیداتی آزاد شود.
وی اضافه کرد: تقریبا ۲۰ درصد از تجهیزات پزشکی تولید داخلی هم ارزشان آزاد شده و وارد طرح دارویاری شده اند که شامل تجهیزات مصرفی و سرمایه ای هستند که بیمه آنها را از محل یارانه طرح پوشش می دهد. البته از آنجاییکه ۸۰ درصد تجهیزات مصرفی وارداتی است، هنوز آنها را آزاد و وارد طرح نکرده ایم. شیر خشک ها هم همچنان ارز دولتی می گیرند و هنوز ارزشان آزاد نشده است.
آخرین وضعیت پرداخت مطالبات دارویاری از جانب بیمه ها تامین اجتماعی؛ همچنان بدهکار دارویاری
محمدی در ادامه صحبت هایش در رابطه با وضعیت پرداختی بیمه ها در چارچوب طرح دارویاری، اظهار داشت: قرار بود که پرداختی های طرح دارویاری بلافاصله از محل اعتبارات طرح و از جانب بیمه ها پرداخت گردد. در این حوزه بیمه سلامت به خوبی و بلافاصله پرداخت ها را انجام داد و وضعیت خوبی دارد. به صورتی که در قسمت سرپایی تا پایان شهریور را تسویه کرده است. در حالیکه بیمه تأمین اجتماعی در قسمت سرپایی تا پایان تیر ماه را تسویه کرده و هنوز مرداد و شهریور را تسویه نکرده است. البته قول دادند که بزودی این مطالبات را پرداخت کنند. ازاین رو عملا تأمین اجتماعی پرداختی در چارچوب دارویاری نداشته است که البته به این دلیل است که منابع مالی نداشته است. بیمه تأمین اجتماعی می گوید من بدهی داشتم و ابتدا باید بدهی ام را بدهم و بعد ماه به ماه در چارچوب طرح دارویاری پرداخت کنم.
وی افزود: در قسمت بستری هم بیمه سلامت تا پایان تیر ماه را پرداخت کرده است و اعلام نموده هر مرکز درمانی که اسناد مرداد و شهریور را ارسال نماید، پرداخت می کنم؛ اما ارسال اسناد بیمارستان مقداری زمان می برد. تأمین اجتماعی تا آبان سال قبل را تسویه کرده است. بیمه نیروهای مسلح هم مطالباتش را در حوزه سرپایی و بستری تا پایان تیر ماه ۱۴۰۱ دارد تسویه می کند.
درخواست اعتبار ۸۹ هزار میلیارد تومانی برای دارویاری در سال آینده
وی در رابطه با میزان اعتبار طرح دارویاری، اظهار داشت: اگر ارز کل اقلام را آزاد می کردیم، اعتبار کلی ۷۳ هزار میلیارد تومان بود. حال ۴۰۰۰ میلیارد تومان در مرداد ماه به بیمه ها پرداخت کردند و یک میلیارد دلار هم به سازمان غذا و دارو پرداختند. البته باید توجه کرد که برخی واردکنندگان ارز دولتی را دریافت نمودند، اما پس از ۲۳ تیر ماه آنرا ترخیص کردند که این ها مشمول مابه التفاوت می شوند. به این معنا که زمانیکه می خواهند کالایشان را ترخیص کنند، گمرک به آنها می گوید که کالای شما نیمایی شده و باوجودی که ارز دولتی دریافت کرده بودید، باید مابه التفاوت ارز دولتی تا نیمایی را بپردازید؛ چونکه مقرر است دارو را با قیمت آزاد بفروشید. ازاین رو هر واردکننده ای که کالایش پس از اجرای طرح دارویاری ترخیص شده، حتی اگر ارز دولتی دریافت کرده باشد، باید مابه التفاوت ارز دولتی تا آزاد را بپردازد. چونکه ما قیمت آزاد را دادیم و به قیمت آزاد می فروشد. حال از یک میلیارد دلار، ۴۰۰ میلیون دلار آن به این صورت است که باید مابه التفاوت را به ما برگردانند. ازاین رو عملا ما ۶۰۰ میلیون دلار دریافت کردیم. مقرر شده ۵۰۰ میلیون دلار دیگر هم در ایام آینده به حوزه سلامت تخصیص یابد. در عین حال برای سال آینده هم ۸۹ هزار میلیارد تومان برای اجرای طرح دارویاری پیشنهاد دادیم که امیدواریم در قانون بودجه تصویب شود.
محمدی با اعلان اینکه سازمان برنامه و بودجه بر مبنای عملکرد بیمه ها تخصیص ها را انجام می دهد، اظهار داشت: بر این اساس بیمه اسنادش را به سازمان و برنامه و بودجه عرضه می دهد و این سازمان به اندازه عملکرد ماه قبل شان باردیگر به آنها اعتبار می دهد.
محمدی در رابطه با چالش عدم پرداخت مطالبات داروخانه ها از جانب سازمان های بیمه گر، اظهار داشت: همانطور که اعلام کردم سازمان تأمین اجتماعی اعلام می کند که پول ندارد و بدهی هایش را به داروخانه ها پرداخت نکرده است. البته اعتبار در ارتباط با طرح دارویاری را دریافت کرده است، اما بدهی های قبلی اش را به داروخانه ها پرداخته است. تأمین اجتماعی می گوید دولت به من بدهی دارد و باید بدهی اش را بپردازد تا من هم بتوانم مطالبات مراکز درمانی و داروخانه ها را بپردازم. این مورد می تواند در زنجیره دارو مشکل ایجاد نماید. ازاین رو باید از طرق مختلف شامل استقراض یا دریافت مطالباتش در دولت بتواند بدهی های مراکز درمانی و داروخانه ها را بپردازد.
وی با اعلان اینکه پرداخت مطالبات مراکز درمانی و داروخانه ها از جانب سازمان های بیمه گر پاشنه آشیل طرح دارویاری است، اظهار داشت: این مورد دقیقاً درست است. سفارش ما اینست که سازمان برنامه و بودجه پول تأمین اجتماعی را پرداخت کند تا تأمین اجتماعی هم بتواند بدهی هایش را به مراکز درمانی و داروخانه ها تسویه کند. در عین حال سازمان بازرسی کل کشور و دیوان محاسبات باید بر روی هزینه کرد اعتباراتی که در چارچوب طرح دارویار به بیمه ها پرداخت می شود، نظارت کنند. ما هم وظیفه داریم که گزارش دهیم. هم اکنون به جز بیمه سلامت هیچ یک از بیمه ها سهم دارویاری را تسویه نکرده اند.
کاهش مالیات بر ارزش افزوده دارو و شیرخشک
وی در ادامه صحبت هایش در رابطه با وضعیت ۹ درصد ارزش افزوده در حوزه مواد اولیه، اظهار داشت: مالیات بر ارزش افزوده مواد اولیه دارو ۹ درصد ارز دولتی بود که پس از آزادسازی ارز دارو، به ۹ درصد ارز نیمایی بدل شد، اما خوشبختانه چندی قبل معاون اول رئیس جمهور دستور دادند که تا زمان رسیدن مصوبه مجلس شورای اسلامی دراین زمینه، گمرک همان یک درصد ارزش افزوده ارز نیمایی را از مواد اولیه دریافت کند. همینطور مالیات بر ارزش افزوده در داروهای وارداتی که مشابه تولید داخلی دارند و همینطور در شیرخشک ها به دو درصد ارز نیمایی کاسته شده است.
منبع: drmiveh.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب