رئیس رصدخانه اجتماعی كووید ۱۹ مطرح كرد؛
گزارش استقبال تهرانی ها از واكسن كرونا روی میز وزیر بهداشت
به گزارش دکتر میوه رییس رصدخانه اجتماعی کووید 19، با اشاره به ضرورت بررسی ابعاد مختلف کرونا، اظهار داشت: گزارش عوامل مؤثر بر واکسیناسیون و میزان پذیرش آن در شهر تهران، برای وزیر بهداشت ارسال شده است.
به گزارش دکتر میوه به نقل از مهر، حمیدرضا خانکه در نشست هم اندیشی رصدخانه اجتماعی کووید ۱۹ با دانشگاه های علوم پزشکی کشور که بصورت مجازی برگزار شد، ضرورت جایگاه رصدخانه اجتماعی کووید ۱۹ و رسالت آن در سیستم سلامت کشور را تبیین کرد و گفت: از ۳۰ بهمن ۱۳۹۸، برای نخستین بار کرونا در ایران و در شهر قم شناسایی و تأیید شد، و به سرعت گسترش پیدا کرد و وزارت بهداشت، مدیریت بیماری را به عهده گرفت و سازمان های دیگر هم کمک کردند، و به رغم توفیقات خوبی که در زمینه مدیکال، تولید دارو و واکسن داشتیم، متأسفانه شاهد چهار موج از شیوع بیماری بودیم که طی روزهای اخیر نیز موج پنجم آن شروع شده است.
وی اضافه کرد: در ابتدا، بیماری از پیچیدگی خاصی در سراسر دنیا برخوردار بود، بطوری که ماهیت ویروس و جهش های آن زیاد مشخص نبود و درمان مشخصی برای آن ارائه نمی شد، ضمن آنکه مدیریت کووید در همه کشورهای دنیا، با مشکلاتی روبه رو بود که شاید به سبب توجه کمتر به ابعاد دیگری غیر از مدیکال بود.
خانکه اشاره کرد: با شیوع کووید ۱۹، سرعت گسترش، رعایت نکات بهداشتی و پذیرش محدودیت ها از طرف مردم، و سیاست های ملی در کشورهای مختلف، متفاوت بود. همراهی مردم متفاوت می باشد و بحث گروه های لطمه پذیر و افراد کم برخوردار عنوان شد، و به رغم این که در اوایل پاندمی، همه فکر می کردند که کرونا به عدالت به همه لطمه می رساند، بعد متوجه شدیم که افراد متفاوت، تأثیر متفاوت می گیرند.
رئیس رصدخانه اجتماعی کووید ۱۹ اضافه کرد: با توجه به این که گاهی مردم به دلیلهای مختلف، نسبت به سفارش های ستاد ملی کرونا مقاومت نشان می دادند و مدیریت بیماری را با مشکل روبه رو می کردند، این ضرورت به مقام عالی وزارت بهداشت پیشنهاد داده شد تا ابعاد اجتماعی کووید مورد بررسی و راهکارهای لازم برای آن پیش بینی شود، تا این که به دستور وزیر بهداشت، رصدخانه اجتماعی کووید ۱۹ از اسفند ۱۳۹۹ فعال شد و هدف آن، پرداختن به جنبه های اجتماعی ناشی از شیوع بیماری کرونا است که کمتر مورد توجه قرار گرفته بود.
رئیس دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی افزود: این دانشگاه با سبقه ای که در زمینه سلامت اجتماعی دارد و حدود ۳۰ سال در زمینه اجتماعی مطالعه کرده و باتوجه به رسالت و مرجعیتی که در زمینه های سلامت اجتماعی و توانبخشی دارد، برای این کار برگزیده شد و سابقه ۳۰ ساله این دانشگاه در زمینه سلامت اجتماعی اجازه داد تا بتواند ورود بهتری به این حوزه داشته باشد. هرچند که دانشگاه های مختلف در سطح کشور دارای دپارتمان های سلامت اجتماعی و طب اجتماعی هستند، و مراکز مربوط به عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت هم در کشور فعالیت می نمایند، اما سبقه ۳۰ ساله دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی و مطالعات مختلفی که از شروع شیوع کووید ۱۹ انجام داده بود، این اولویت را به این دانشگاه داد تا مرجعیت این حوزه را به عهده بگیرد و با مشارکت همکاران دیگر بتواند این کار را به سرانجام برساند.
خانکه سپس گزارشی از عملکرد رصدخانه اجتماعی کووید ۱۹ طی چند ماه گذشته که از تأسیس آن می گذرد و برنامه هایی که در پیش دارد، ارائه داد و گفت: وقتی صحبت از رصدخانه می نماییم، یعنی مجموعه ای که وظیفه دارد تا دیده بانی کند و اطلاعات مورد نظر مرجع خودرا جمع آوری کرده و در تصمیم سازی و تصمیم گیری کمک نماید. ما معتقد بودیم که خیلی از تصمیمات ستاد ملی کرونا با کم توجهی به ابعادی غیر از سلامت گرفته می شد و ابعاد اجتماعی کمتر مورد توجه بود. مثلاً پشتیبانی از گروه های لطمه پذیر را نداشتیم، پس باید رصدخانه شکل می گرفت تا فاکتورهای در رابطه با سلامت اجتماعی رصد شده و این شاخص ها را به گفتمان های سیاسی تبدیل نموده و در اختیار برنامه ریزان و سیاستگذاران قرار بدهد تا تصمیمات منطقی تری گرفته شود. این نقطه ضعف در بسیاری از کشورهای دنیا و در کشور ما هم بود و با این منطق، رصدخانه اجتماعی کووید ۱۹ شکل گرفت.
وی در مورد مفهوم «سلامت اجتماعی» اظهار داشت: ما از سه بعد به سلامت اجتماعی نگاه می نماییم، ۱- بعد فردی این حوزه است که قسمتی از سلامت فرد را در بر می گیرد، ۲- نگاهی است که جامعه را مورد مخاطب قرار می دهد و واحد سلامت اجتماعی را جامعه می داند. جامعه ای که می تواند سلامت داشته باشد، جامعه ای که می تواند سلامت را تامین کند و یا سلامت را به مخاطره بیاندازد، و شاخص هایی وجود دارند که می توانند جامعه را برخوردار سلامت کنند، مانند " اعتماد اجتماعی، مشارکت، درآمد، و… "، ۳- نگاه سوم، از بعد مؤلفه های اجتماعی تأثیرگذار بر سلامت است، که قاعدتاً این مؤلفه ها، شرایطی را به وجود می آورند که ما در این شرایط متولد می شویم، زندگی کرده، تحصیل می نماییم، پیر شده و فوت می نماییم و اگر این مؤلفه ها توزیع نابرابر داشته باشند، طبقات اجتماعی را ایجاد می کنند و شکل گیری طبقات اجتماعی، شروعی است برای متأثر شدن از نتایج عوامل تأثیرگذار بر سلامت. و ما نیز در رصدخانه با همین نگاه سوم، به موضوع ورود پیدا کردیم، که البته نگرش های دیگر هم مد نظر قرار دادیم.
عضو کمیته علمی ستاد ملی کرونا با اشاره به آمار ۱۸۴ میلیون مبتلای کرونا در دنیا و تعداد ۴ میلیون بیمار کرونائی که در جهان فوت کردند، و آمار سه میلیون و ۲۵۰ هزار مبتلا در ایران که حدود ۸۵ هزار تن از آنان فوت شده اند، اظهار داشت: شواهد علمی نشان می دهند، موج پنجم در کشور شروع شده و باید آمادگی مقابله با این موج و شیوع ویروس هندی که با قدرت بالا منتشر می شود، داشته باشیم.
خانکه اضافه کرد: قبلاً به ازای هر صد نفر مورد مثبت، ۸ تن فوت می شدند که رقم بالایی بود، و آن هم به سبب تحریم ها که کیت های تشخیصی را با کمبود مواجه کرده بود و یا وسایل حفاظتی به اندازه کافی نداشتیم، ولی الان این رقم کاهش پیدا کرده و آن هم به سبب افزایش تست، تولید وسایل بهداشتی و حفاظتی و در دسترس بودن آن در کشور است، ضمن این که تولید و تزریق واکسن نیز در کشور راه افتاده است.
وی اشاره کرد: مطالعه ای طراحی شده تا سیاست های ملی را ارزیابی نماییم، مثلاً اعمال محدودیت ها و پذیرش آن از طرف مردم نیز روند منطقی ندارد و نیاز دارد تا مورد مطالعه قرار بگیرد.
خانکه همین طور اظهار داشت: تمام دنیا به فواصل مختلف، به ابعاد اجتماعی کووید ۱۹ پرداختند چون مدیریت سلامت نیازمند نگاه همه جانبه و توجه به ابعاد مختلف است، ولی چه بسا که خیلی از عوامل مؤثر بر سلامت، در زمینه اختیارات سیستم سلامت نیست، بلکه در خارج از سیستم سلامت است و بنظر می رسد که تمرکز بعد اجتماعی، تاکید بر همکاری دستگاه های مختلف دارد، نه فقط سیستم سلامت.
رئیس رصدخانه اجتماعی کووید ۱۹ اضافه کرد: سیستم سلامت در صف اول مقابله با کرونا، تلاش می کند ولی اگر دستگاه های دیگر با نظام سلامت، همسو و همراه نباشند، شرایطی مانند سفرهای نوروزی و تجمع مردم در اماکن زیارتی و تفریحی در داخل و خارج از کشور و بی توجهی به سفارش های علمی سیستم سلامت پیش می آید و مشکلات زیادی به وجود می آورد.
خانکه با نشان دادن اسلاید، به انجام مطالعات زیادی در کشورهای دیگر همچون استرالیا، کانادا، ایرلند، کنیا، انگلیس و اسپانیا اشاره نمود که تأثیر عوامل اجتماعی بر شیوع و مدیریت کووید ۱۹ و تأثیر کووید بر سلامت اجتماعی مورد مطالعه قرار گرفته است و در این خصوص اظهار داشت: بنظر می رسد که هیچ پدیده ای نتوانسته مانند کووید، جامعه علمی دنیا را به خود جلب نماید، خصوصاً جامعه علمی حوزه سلامت متمرکز بر کووید ۱۹ و تأثیرات آنست و تغییر و تحولات این حوزه نیز بسیار چشم گیر است.
وی اضافه کرد: مطالعه ای نیز در کشور توسط پژوهشکده آمار ایران انجام شده که در زمستان ۱۳۹۹ انتشار یافته است و از نظر بیماری، میزان شیوع و فوت آن در سنین مختلف، تأثیر کووید ۱۹ بر وضعیت تحصیلی کودکان بالای ۶ سال، بر ازدواج و فرزندآوری، کارهای اقتصادی افراد ۱۸ سال به بالا و وضعیت سلامت روان افراد ۱۸ سال به بالا توسط این پژوهشکده مورد مطالعه قرار گرفته است.
خانکه سپس به مطالعات در دست اجرای رصدخانه اجتماعی کووید ۱۹ اشاره نمود و اظهار داشت: میزان ابتلاء در جامعه شهری و روستایی و همین طور علل ابتلای پایین جامعه روستایی، تأثیر کووید ۱۹ بر وضعیت تحصیلی کودکان ۶ سال به بالا که میزان بازمانده از تحصیل این جمعیت در مناطق شهری ۹.۲ درصد و در مناطق روستایی ۹.۴ درصد است، در برنامه مطالعاتی رصدخانه قرار دارند، ضمن آنکه مشکلاتی هم در آموزش غیرحضوری وجود دارد که ما در دانشگاه ها تجربه کردیم و در مراکز دیگر هم مشاهده شده که باید مورد بررسی دقیق قرار بگیرد.
وی اضافه کرد: بررسی های اولیه نشان می دهند که کمبود لب تاپ در ۵۷ درصد جامعه روستایی و ۴۵ درصد جامعه شهری، وجود داشته و در کل ۵۷ درصد جامعه با کمبود لب تاپ و گوشی هوشمند روبه رو بوده است، و یا عدم دسترسی به اینترنت و سرعت مناسب اینترنت، عوامل تأثیرگذار بر آموزش مجازی می باشند که باید مورد مطالعه و بررسی قرار بگیرند.
خانکه همین طور اظهار داشت: در کل ۲۳ درصد جمعیت بالای ۱۸ سال کشور، شغل خودشان را در اثر شیوع ویروس کرونا از دست دادند، و هرچند که در کشور ما تعریف استانداردی از اشتغال وجود ندارد، ولی به هر حال اشتغال در کشور ما لطمه دیده و درآمد هم کاهش پیدا کرده است و البته باید روی این موضوعات مطالعات دقیق تری صورت بگیرد، چونکه اعمال محدودیت ها و میزان پذیرش آن از طرف مردم شاید برمبنای اجبار بوده و نیازهای اولیه آنان وابسته به این مساله باشد.
وی در ادامه به اقداماتی که رصدخانه طی ماه های اخیر انجام داده، اشاره و اشاره کرد: با ابلاغ مقام عالی وزارت بهداشت در اواخر اسفند ۹۹ و تأسیس رصدخانه اجتماعی کووید ۱۹، نخستین جلسه هم اندیشی در فروردین انجام شد و چهار ماموریت رصدخانه پیگیری شد، ضمن آنکه تاکید می نماییم، رصدخانه وظیفه هماهنگی نخبگان کشور در زمینه سلامت اجتماعی را به عهده دارد تا فعالیت آنان در نهایت، به تصمیم گیری دقیق تر نزد سیاستگذاران بیانجامد.
خانکه اضافه کرد: برمبنای چهار وظیفه ابلاغی مقام عالی وزارت، نقشه راه تدوین شد، و با تبیین اهداف رصدخانه، کارگروه های تخصصی تشکیل شد و مشکلات بصورت ارگونومی تبیین شد، چارت رصدخانه با مشورت نخبگان و مسئولان این حوزه طراحی و مسئولان هر بخش مشخص شدند.
وی افزود: تعیین شاخص ها و اندازه گیری شاخص ها در زمینه های تخصصی به کارگروه های تخصصی رصدخانه سپرده شد تا رصدخانه بوسیله آن دیده بانی داشته باشد. و همزمان، مطالعاتی در زمینه ماموریت های رصدخانه طراحی شد تا با تولید اطلاعات و تحلیل های علمی و اجرائی، و با ارائه آنها به برنامه ریزان و سیاستگذاران، به خلاصه های سیاستی و تغییر در سیاست ها برسیم.
رئیس رصدخانه اجتماعی کووید ۱۹ درباب مطالعاتی که تا حالا انجام شده، گفت: مطالعه عوامل تأثیرگذار کووید ۱۹ بر وضعیت معلولان و وضعیت سازمان های مردم نهاد در دوران کرونا، اجرای برنامه واکسیناسیون، عوامل مؤثر بر آن و میزان پذیرش آن در شهر تهران انجام شده و گزارش آنها برای وزیر بهداشت و مراجع ذی صلاح ارسال شده است، ضمن آنکه مطالعه مربوط به واکسیناسیون، در سطح کشور هم صورت خواهد گرفت تا عوامل تأثیرگذار در میزان پذیرش مردم مشخص، و با ارائه نتایج آنها، در افزایش این پذیرش نقش داشته باشد.
خانکه اضافه کرد: درس آموخته های کووید از اسفند ۹۹ و مطالعات طولی با رویکرد مطالعه کیفی در حال انجام می باشد و نتایج اولیه آن به مراجع ذی صلاح اعلام شده است و همچنان نیز این مطالعه ادامه دارد.
به گفته وی، بررسی کووید بر مشارکت افراد در کارهای روزانه، توسط گروه کاردرمانی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی و سندرم جایگاه کووید ۱۹ که جنبه های اجتماعی آن تحلیل می شود، توسط گروه رفاه اجتماعی این دانشگاه انجام شده، ضمن آنکه کوهورتی طراحی شده تا نتایج اجتماعی کووید را در سطح کشور و با کمک چند دانشگاه دیگر مورد بررسی قرار بدهد.
خانکه اضافه کرد: بررسی عوامل فردی، اجتماعی و اقتصادی در رابطه با کودکان، تبعیت از قرنطینه کووید ۱۹ که در ۳۱ استان انجام می شود، بررسی درک عمومی از اقدامات دولت، ارزیابی سیاست های ملی، و بررسی تأثیرات بار اقتصادی کووید بر کودکان با میانجیگری سلامت روان، از دیگر مطالعات در دست اجرای رصدخانه هستند.
رئیس رصدخانه اجتماعی کووید ۱۹ همین طور مرور کوتاهی بر کارهای تدریجی رصدخانه طی سه ماه اخیر داشت که تهیه، رونمایی و انتشار کتاب «مدیریت جامع خطر، رخدادهای بیولوژیک در سیستم سلامت با تاکید بر کووید ۱۹»، برگزاری وبینارهای گوناگون با شرکت متخصصان دانشگاه های داخل کشور و برگزاری وبیناری با متخصصان دانشگاه های لهستان و آلمان با هدف جلب مشارکت نخبگان بین المللی، انتشار گزاره برگ های مختلف در زمینه واکسیناسیون و موضوعات دیگر و انتشار پیام های هفتگی که بازخورد بسیار خوبی از طرف بیشتر مدیران داشت، همچون کارهای سه ماه اخیر رصدخانه بود.
خانکه در پایان، اشاره ای به برنامه های پیش روی رصدخانه داشت و اظهار داشت: در پی تشکیل کمیته کشوری رصدخانه با ابلاغ مستقیم وزیر بهداشت هستیم تا این کمیته را بعنوان مرجع سیاستگذاری رصدخانه فعال نماییم، برگزاری نشست های تخصصی و سلسله وبینارهایی در زمینه سلامت اجتماعی برنامه ریزی شده که امیدواریم با مشارکت اعضای هیأت علمی دانشگاه های سراسر کشور به اجرا گذاشته شوند، چونکه معتقدیم رصدخانه اجتماعی کووید ۱۹ نقش هماهنگ کننده مراکز علمی و دانشگاه ها در زمینه سلامت اجتماعی را به عهده دارد.
منبع: دكتر میوه
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب